Hoe staan lichaam, ziel en geest in verhouding met elkaar? (Graag filosofisch en...

Hoe staan lichaam, ziel en geest in verhouding met elkaar? (Graag filosofisch en theologisch benaderen!)

Aan een diepgaand theologisch-filosofisch antwoord waag ik mij niet. Daarover is ongetwijfeld genoeg te vinden op internet en in de bibliotheek. Enkele notities van mijn kant mogen volstaan.

De oude Romeinen hadden een treffend spreekwoord: Mens sana, corpora sana (wanneer als de geest gezond is, is het lichaam gezond). Wij kennen de uitdrukking: “het lichaam liegt niet.” Waneer iemand geestelijk of emotioneel onder spanning staat, uit zich dat doorgaans in lichamelijke klachten, zoals buikpijn, migraine, rugpijn, darmkrampen, enz.

Omgekeerd geldt hetzelfde. Wanneer iemands suikerspiegel te laag is (lichaam), heeft dat direct invloed op zijn verstandelijk en emotionele reacties. Dat dit wetenschappelijk bewezen is, behoeft geen nadere toelichting.

Dat de medische wetenschap (nog) geen antwoord heeft kunnen gegeven op de vraag waar onze ziel huist ~ in het bloed (joods denken)? in de hersenen (verlicht denken?); in de hartspier soms? ~ zegt iets over de moeilijkheid van deze materie.

Vanuit bijbelstheologisch perspectief kan ik stellen dat lichaam, ziel en geest altijd een eenheid vormen. Anders dan Plato cum suis (Stoa) willen doen geloven, dat het lichaam ‘slechts’ een voertuig is van de geest (de menselijke geest dan wel te verstaan, gr. nous), zien we juist in het Oude en Nieuwe Testament voortdurend een twee-eenheid van beiden. Wanneer Christus zegt, dat de mens zijn lichaam rein dient te houden, heeft dit betrekking op de inwoning van Zijn Geest. Wanneer de Heere God bij de verbondssluiting op Horeb in diezelfde ‘geest’ in Leviticus 19 Zijn volk vermaant met de woorden: “Weest heilig, want ik de Heere uw God ben heilig”, dan zijn deze woorden gericht op de hele mens (tota humana), zowel op politiek (recht), ethisch (goed) en esthetisch (schoonheid) vlak.
 
Daarbij zet ook het woord ru’ach (hebr. voor geest, wind, adem), als aanspreeknaam van de Heilige Geest,  ons op het spoor van de levenskracht, de levensadem, die door God de Schepper in Adams neus is geblazen.

Kortom, de Bijbel houdt vast aan een “drievoudig snoer” van lichaam, ziel en geest.

Ds. M. F. van Binnendijk,
Capelle aan den IJssel