Eenzijdigheid in de prediking

Ds. J.J. van Holten | Geen reacties | 03-06-2008| 00:00

Ik merk dat ik de laatste jaren steeds meer ga zien dat de genade 100 procent alleen buiten mij in Hem ligt. Het is net alsof de zon opgaat. Het is net alsof dat steeds meer duidelijk wordt. Jaren terug keek ik zeer veel naar mezelf en was mijn voortdurende vraag: is het wel echt en waar werk? Op huisbezoek zeiden ze dan: je wilt nog teveel zelf doen. Maar ik begreep dat antwoord eigenlijk niet, want ik hoor dit elke zondag preken: kent u dit, kent u dat? En als het echt is gaat het zus en gaat het zo en voelt u dit en beleeft u dat, en is dit niet vreemd voor u. En gek, werd ik ervan, want ik bleef moedeloos. Het was voor mij dus jaren lang nooit echt. Altijd tekort en altijd twijfel.

Afgelopen jaren heb ik door mijn relatie breder gekerkt. Ik merk dat ik eigenlijk juist daardoor andere accenten heb gehoord en eigenlijk zo ook steeds breder leerde. Dan denk ik: moeten we alle kerken niet mixen en hebben we juist dan (pas) niet het goede evenwicht? Ik zie dat in sommige kerken het werk van Christus rijk wordt gepreekt, maar het aspect van de ontdekking weer ondersneeuwt. En ga zo maar door. In ieder geval merk ik dat er ook een gevaar zit in de bevindelijke prediking en dat is dat je zoveel eigen gerechtigheid zoekt, terwijl wij helemaal voor God verdoemelijk zijn. En ook al mogen we verheugd denken: ik ben daar geen vreemdeling van wat ik hoor preken en ben je dan blij, maar daarin ligt toch NIET de grond van de zaligheid en dus ook niet van de vrede en de blijdschap. Want die ligt buiten mij. Toch vind ik het wel bijzonder en eigenlijk dus ook wel een beetje schrikken dat juist door breder te kerken meer duidelijk voor mij is geworden dat al die bevinding niet mee doet en telt, maar dat het alleen het werk van de Heere buiten mij is. Vaak heb ik het gevoel dat Christus in mijn kerk tot troost wordt gepreekt voor de mensen die merktekenen van het geloof vertonen maar niet voor de zondaar die niets van dit alles heeft. Herkent u dit?

Om met het laatste van je vraag te beginnen. Ik herken zeker veel van wat je in je vragen en opmerkingen hebt geschreven. Waar je verhaal vooral op neer komt is echter wel een heel wezenlijke zaak. Het gaat namelijk om eenzijdigheid in de prediking. En dat is iets dat mensen op een totaal verkeerd spoor kan brengen. Ik zie daarvan om mij heen veel brokken en ook uit het verleden weet ik dat mensen door een eenzijdige prediking totaal vastliepen in de dingen van het geloof ofwel de kerk en het geloof volledig vaarwel zegden.
Je schildert in je vragen en opmerkingen twee uitersten.

Allereerst een soort van prediking die mensen terugwerpt op hun eigen gevoel. Dat is een soort verkondiging waarin inderdaad, aan de hand van een Bijbeltekst of Bijbelverhaal telkens die vraag wordt gesteld kent u dit? en kent u dat? Met daar achteraan de vaak onuitgesproken gedachte: Als je dat niet kent is het niet echt en niet recht en dat is het nog niets met je. Dan moet er nog veel in je leven gebeuren. Dat gebeuren wordt dan min of meer losgemaakt van de verkondiging zelf. Het moet er bij komen als een soort extra, als een toevoeging op de prediking.

Anderzijds, je schildert dat ook, is er een soort van prediking waar de Bijbeltekst of het Bijbelverhaal wordt uitgelegd en verklaard. En vervolgens is het dan aan de hoorder wat die er mee doet en hoe die er mee in het geloof aan de slag gaat. Het wordt om zo te zeggen niet toegepast of dicht bij het hart gebracht maar als objectieve waarheid gepredikt. In de beide vormen van prediking wordt dus de werkelijkheid van de verkondiging losgemaakt van wat er met een mens gebeurt en moet gebeuren.

Hoe dan wel? Dat is een bijzonder spannende vraag. Een vraag waar elke prediker zich rekenschap van moet geven. Enerzijds is het zo dat zij die geroepen worden het evangelie te verkondigen, mensen het geloof niet kunnen geven. Wat dat betreft is en blijft de prediking een zwak middel. De Bijbel spreekt ergens over “de dwaasheid van de prediking” als een zwak en krachteloos middel. Het zijn immers slechts woorden die gesproken worden. De andere kant is dat de Bijbel ons ook leert dat door de kracht van Gods Geest dit in zichzelf zwakke middel een geweldig krachtig getuigenis is. Paulus spreekt van een “kracht van God tot onze zaligheid”.

Waar het op aan komt is dat het objectieve en het subjectieve in de prediking bij elkaar gehouden worden. Het objectieve is dat God (naar Zijn belofte) Zijn Geest koppelt aan Zijn Woord. Hij bekleed het gepredikte Woord met de kracht van Zijn Geest. Het subjectieve is dat we die prediking wel moeten aannemen in het geloof. Dat wil zeggen dat we de Geest niet moeten tegenstaan, uitblussen of bedroeven als die in de vorm van de Woordverkondiging tot ons komt.

Ik ben zelf ben altijd bijzonder geraakt door het bekende boekje van ds. I. Kievit, over de prediking. Hij stelt dat prediking voorwerpelijk-onderwerpelijk moet zijn. In die volgorde en met elkaar verbonden (zie het verbindingsstreepje tussen de beide woorden). Voorwerpelijk is het objectieve: Wat Christus voor ons heeft gedaan en wie God voor zondaren wil zijn. Dat bepaalt ons letterlijk bij wat God zegt en wat Hij belooft. Dat moet gelooft worden. Daar zit geen verborgen agenda in daar zit geen dubbele bodem is. Het aanbod van Gods genade is welgemeend en van harte.

Daarnaast het Onderwerpelijke. Dat is dat het (objectieve)Woord ook iets moet uitwerken in het leven van mensen. Ontdekking aan schuld en zonde, besef  dat we zonder Christus verloren gaan en de troostrijke ervaring dat God goddelozen rechtvaardigt enz. enz.
 
Nogmaals die twee zaken blijven met elkaar verbonden. Op het moment dat ik die van elkaar losmaak verval ik in eenzijdigheid. Met bevinding op zich is niets mis, maar de bevinding moet niet de norm worden, want de norm is het Woord van God alleen.

Fijn dat je door, zoals je dat noemt, ‘breder’ te kerken, meer inzicht hebt gekregen in de dingen van het geloof. Ik heb niet de pretentie met deze uitleg het laatste woord gezegd te hebben. Daarvoor is de zaak van de prediking te zeer een geheim van God die mensen opzoekt, aanspreekt en Zijn genade aanbiedt. Wel hoop ik dat je door deze uitleg wat verder kunt komen in je nadenken over deze belangrijke dingen.

Vriendelijke groet,
Ds. J. J. van Holten, Bergambacht

Dit artikel is beantwoord door

Ds. J.J. van Holten

• Geboortedatum:
  22-12-1956
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  IJsselstein
• Status:
  Inactief

126 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven