Begrafenis bij de reformatorische kerken

Ik kom uit een katholieke cultuur. Ik heb dus geen ervaring met reformatorische begrafenissen. Kunt u mij uitleggen hoe een begrafenis bij de reformatorische kerken eruit ziet en worden bij protestantse kerken graven na een bepaalde tijd geruimd?

Beste,

Ik ben zelf nog nooit op de rooms-katholieke begrafenis geweest, dus ik zal niet de precieze verschillen kunnen aangeven. Wel heb ik wel eens mensen gesproken die een dergelijke begrafenis hebben meegemaakt, en hun indruk was dat het behoorlijk ceremonieel en volgens een vaste liturgie verliep; niet zo heel persoonlijk, zoals men dat in protestantse diensten is gewend.

Ik weet niet of dat beeld klopt, maar laat ik je vertellen hoe dat bij ‘ons’ gaat. Als het waar is dat het bij ‘ons’ persoonlijker zou zijn, is dat op een bepaalde manier ironisch te noemen, want in de begintijd van de reformatie was men nogal fel gekant tegen uitvaartdiensten. Men wilde zover mogelijk afstand nemen van wat men zag als de heiligen- en persoonsverheerlijking bij de roomse kant.

Zoals zo vaker, als het stof allemaal wat is neergedaald, werd ook in protestantse kring de kerk steeds meer bij de uitvaart betrokken, zodat het tegenwoordig weer heel gebruikelijk is dat er een kerkelijke uitvaart is, een kerkdienst -of iets soberder een dienst van Woord en gebed- voorafgaande aan de begrafenis.

In de protestantse kring gaat niet alles volgens een vastgelegd stramien, maar het komt ongeveer op hetzelfde neer. Ik zal je beschrijven hoe ik dat zelf doe.

Kern van de dienst is Woord en gebed. Wij bidden tot God aan het begin en het einde van de dienst. Daarin danken wij God wat Hij in de overledene aan ons heeft gegeven en vragen wij God of Hij met de nabestaanden wil zijn, hen wil troosten in het verdriet, hen de kracht wil geven met hen mee te gaan hun geliefde naar zijn of haar laatste rustplaats hier op aarde te brengen.

De lezing uit de Schrift is het tweede centrale element. God wil ons troosten door Zijn Woord. In Zijn Woord horen wij wie Hij is en wie Hij voor ons is. Dat wij in de dood zien dat wij door de zonde van God zijn gescheiden maar dat wij in het geloof mogen weten geborgen te zijn in Christus die de dood heeft overwonnen. In mijn overdenking probeer ik dat zoveel mogelijk te verweven met het leven van de overledene; de belangrijke momenten of lijnen in zijn of haar leven en vooral het geloofsgetuigenis als iemand dat heeft gegeven.

Afhankelijk wat de wensen van de familie zijn, wordt er ook gezongen, psalmen of andere passende liederen. Soms is er iemand uit de familie die nog iets over de overledene wil vertellen, of een gedicht wil voordragen.

Zoals je ziet Woord en gebed zijn de kernelementen, daarin zoeken wij troost in het vertrouwen dat God ons dat zelf heeft beloofd. Elke keer wanneer wij dat weer ervaren weten wij ondanks het verdriet gesterkt in Christus, die voor onze zonde is gestorven, en op de derde dag is opgestaan.

Ds. B. A. Belder