Pro-Palestijns

Dr. J. P. Zwemer | Geen reacties | 19-02-2005| 00:00

Kun je als orthodox-christen pro-Palestijns zijn, gezien de huidige situatie in het Midden-Oosten?

Uit deze vraag -maar ik kan me vergissen- spreekt een conflict tussen de eigen persoonlijke visie en de mening die ‘hoort’ in een bepaald milieu, in dit geval het orthodox-gereformeerde Nederland van de jaren rond en kort na het jaar 2000. Uit mijn formulering kunt u afleiden dat ik dit milieu toch enigszins relativeer: Nederland is klein, er zijn in dat land ook orthodoxe christenen die niet gereformeerd zijn en voorheen en misschien ook later kan de heersende mening ook anders zijn dan strikt pro-Israël.

Een volgende opmerking is deze: meningen zijn vrij. Ook in de kerk, ook in het orthodox-gereformeerde protestantisme, moet het mogelijk zijn om een mening te hebben en te verdedigen die ingaat tegen wat de hoofdstroom of de meerderheid vindt. Veroordeelt uw geweten u niet, welnu dan veroordeel ik u ook niet; dat is een uitspraak die me nu in gedachten schiet en die volgens mij rechtstreeks uit het Nieuwe Testament komt. Het kan goed zijn eraan te denken dat meerderheden soms verschrikkelijk ongelijk hebben gehad; voorbeelden genoeg in de kerkgeschiedenis. Bovendien is de kwestie pro-Palestijns dan wel pro-Israël heel duidelijk geen hoofdzaak van het christelijk geloof. Degenen die dit zo zouden willen voorstellen, zijn ware drijvers. Je vindt ze vooral in radicaal evangelische of pinkstergroepen. Oftewel: tolerantie is een christelijke deugd en mag zeker ten aanzien van bijzaken in christelijke milieus niet ontbreken.

Dat neemt niet weg dat het knap lastig kan zijn wanneer u een mening heeft die dwars ingaat tegen de heersende mening in uw omgeving. Maar misschien is dat níet uw voornaamste probleem, maar is het toch veeleer een gewetenskwestie waar uzelf mee worstelt: mág ik volgens de Bijbel wel pro-Palestijns zijn.

Nog één opmerking ter relativering, die eigenlijk ook al een inhoudelijke opmerking is: is het niet mogelijk om tegelijkertijd pro-Palestijns en pro-Israël te zijn? Beide dan in gematigde zin, uiteraard. In die zin dat men het liefst enige vorm van vreedzame coëxistentie voorstaat, of anders gezegd: dat men zich opstelt achter de gematigde krachten in beide volkeren. Er zijn ook inderdaad vriendschapsbanden ter plekke in Israël tussen Israëlieten en Palestijnen. Maar we weten allemaal dat de meer extremistisch gezinden een forse invloed hebben. Die invloed is echter altijd erg buiten proporties: de extremisten leggen veel méér gewicht in de schaal dan ze door hun aantal verdienen.

U realiseert zich waarschijnlijk ook dat deze extremisten op verkeerde wijze tot hun stellingname komen: Arabische zenders zaaien haat onder Palestijnen. Joodse kolonisten en andere uiterst orthodoxen baseren zich op een zeer bepáálde uitleg van de Bijbel en verwerpen elke alternatieve uitleg ervan. Tegelijk moet gezegd dat de Arabische landen die zo opkomen voor de Palestijnse zaak, dat mede doen om de eigen delen van de bevolking die naar een fundamentalistische Islam neigen, tevreden te stellen. Tegelijkertijd handhaven ze in hun eigen staten niet-democratische structuren en allerlei vormen van onvrijheid en armoede. Het pro-Palestijnse standpunt van heel wat Arabische landen is een vorm van afleiden van de aandacht van de eigen bevolking naar een probleem dat buiten hun grenzen ligt. Een simpelweg ‘opkomen voor de zwakken’ is het dus zeker níet.

In elk geval luidt mijn antwoord op uw vraag bevestigend: een orthodox gereformeerd christen in Nederland kan en mag inderdaad pro-Palestijns zijn, zoals hij ook -om maar wat voorbeelden te noemen- vegetariër, SP-stemmer of voorstander van gaswinning in de Waddenzee kan zijn.

U mist misschien in mijn beantwoording bijbelse of gereformeerde noties ten aanzien van de concrete kwestie Israël-Palestijnen. Welnu, ik moet zeggen dat ik geen theoloog ben en al evenmin me ooit bijzonder verdiept heb in deze kwestie. En gereformeerden (calvinisten) verschillen onderling sterk in hun visies op deze zaak. Dat ondervindt u zelf ook. Er is een tijdlang ook wat gedweept met Israël, in enthousiasme over de stichting van de staat Israël en de welvaart daar, en ook in navolging van gedachten daarover uit de Verenigde Staten. Ik moet zeggen dat ik de radicale visie van de charismatische kerken die menen dat Israël volgens de Bijbel móet streven naar het bezit van bepaalde gebieden buiten de grenzen van 1948, verwerp. Deze bijbeluitleg is naar mijn smaak te simpel en te biblicistisch, oftewel op te smalle basis beargumenteerd.

Daarenboven: wanneer u pro-Palestijns bent uit hoofde van het idee van gerechtigheid en recht op een menselijk bestaan, is uw argumentatie tot en met bíjbels. Dit zijn niet zomaar humanistische ideeën, nee het recht op een menswaardig bestaan heeft de westerse cultuur, ook het humanisme, in feite ontleend aan de Bijbel. Het is alleen betreurenswaardig dat bepaalde hedendaagse opinie-leiders van sociaal-liberalen huize (in de Nederlandse media, maar ook in de politiek) pro-Palestijns zijn vanuit een zekere reactie-houding ten opzichte van alles wat orthodox is, zij het christelijk of joods. Dat maakt het er niet makkelijker op om in orthodoxe kringen pro-Palestijns te zijn. Maar nogmaals: ik ga ervan uit dat uw stellingname in dezen gematigd is en dat u net als velen (misschien wel de zwijgende meerderheid in Nederland) de gematigde krachten in beide kampen een warm hart toedraagt.

Tenslotte: het opkomen voor de zwakste partij, wat waarschijnlijk uw grondhouding is in uw pro-Palestijnse standpunt, lijkt me ook bijbels. Uw houding is dan niet principieel pro-Palestijns zonder meer, maar u stelt zich op achter de Palestijnse bevolking (dat hoeft niet persé ook de P. regering in te sluiten) voor zover die achtergesteld is, gediscrimineerd wordt e.d. Dat is heel wat anders dan pro-Palestijns zijn omdat de Palestijnen Islamieten zijn en de Israëli’s gelden als vijandig aan de Islam, wat de gangbare motivatie is in de Arabische landen om pro-Palestijns te zijn.

Ik hoop dat u met dit antwoord enigszins uit de voeten kunt.

Met vriendelijke groet, dr. J. P. Zwemer, historicus

Dit artikel is beantwoord door

Dr. J. P. Zwemer

• Geboortedatum:
  09-07-1960
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Serooskerke
• Status:
  Actief

27 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven