(...) Maar als je dan weer uit de kerk bent, dan kan het zomaar opeens allemaal ...
Ds. G. van 't Spijker | Geen reacties | 17-09-2007| 00:00
Vraag
Geachte ds. G. van ’t Spijker.
Allereerst hartelijk dank voor het uitgebreide antwoord op mijn vraag van 22 augustus. In uw antwoord gaf u aan dat je onder de prediking moet zijn, wil je zalig worden. Daarover wilde ik u eigenlijk nog een vraag stellen. Onder de prediking kan het wel eens gebeuren dat het zo “goed” mag zijn, als Christus aan je wordt voorgesteld in al Zijn begeerlijkheid. Als er wordt verklaard dat Hij is gekomen om zondaren zalig te maken. Dan kan er zón verlangen komen om Hem echt te kennen en ook te mogen weten dat je zonden vergeven zijn in Zijn bloed. Dan komt er weer hoop dat er nog een mogelijkheid is om zalig te worden... En wat een verlangen en uitzien kan er dan zijn naar de volgende zondag. Met de hoop en de bede in het hart, of je Christus persoonlijk mag leren kennen, voor je eigen hart leven. Maar als je dan weer uit de kerk bent, dan kan het zomaar opeens allemaal weer weg zijn. En dan probeer je thuis, biddend, nog eens het gedeelte te lezen, maar dan blijft de Bijbel gewoon een gesloten boek voor je. Echt dan kun je zo moedeloos en hopeloos worden, om zo je geestelijke duisternis en blindheid te ervaren... Hoe moet het ooit goed komen?? Als je onder zoveel preken, ten diepste nog steeds koud bent gebleven. Nog steeds dezelfde gebleven bent. Nog steeds buiten te staan. Dominee, hoe moet dit dan ooit goed komen? Als je uiteindelijk steeds maar harder wordt na zoveel preken gehoord te hebben? Zou u hierop nog een keer willen antwoorden?
Antwoord
Een deel van jouw vraag kan eigenlijk niet schriftelijk beantwoord worden. In een schriftelijke beantwoording kunnen algemene zaken aan de orde komen. Maar bij deze vraag komen ook een aantal zeer persoonlijke aspecten aan de orde. Aspecten die eigenlijk alleen in een persoonlijk gesprek voldoende behandeld kunnen worden. Een dominee moet in dit geval eigenlijk kunnen doorvragen totdat hij bij de kern van de zaak aankomt. Dat is met een schriftelijke beantwoording niet mogelijk. Verder kan het antwoord zo persoonlijk worden dat een ander niet behoort mee te lezen. Ik probeer toch iets van een antwoord op papier te zetten, want ik denk dat je ook worstelt met een algemeen probleem. Ik vraag me af of je wel juiste verwachtingen hebt betreffende het gevoel.
Je schreef: "Onder de prediking kan het wel eens gebeuren dat het zo "goed" mag zijn, als Christus aan je wordt voorgesteld in al Zijn begeerlijkheid. Als er wordt verklaard dat Hij is gekomen om zondaren zalig te maken. Dan kan er zo'n verlangen komen om Hem echt te kennen en ook te mogen weten dat je zonden vergeven zijn in Zijn bloed. Dan komt er weer hoop dat er nog een mogelijkheid is om zalig te gaan naar het einde ... ".
Ik probeer in gedachten een voorstelling van jou te maken, zittend in de kerk, betrokken bij de prediking, de gebeden en de rest van de liturgie. Ik denk dat je er met een hart vol verlangen bij bent. Maar waar verlang je nu precies naar? Grote kans dat je zult antwoorden, dat je verlangt naar de zekerheid in je hart dat je Christus persoonlijk mag kennen als Borg en Middelaar. Dat begrijp ik. Maar wat stel je je daarbij voor? Wat voor gewaarwording verwacht je eigenlijk?
Heel wat mensen zitten te wachten op een bepaald gevoel. De zekerheid in je hart dat je Christus persoonlijk mag kennen als Borg en Middelaar gaat ook niet buiten je gevoel om. Toch is een gevoel alleen een veel te wankele basis voor het geloof. Je gevoel wordt mede bepaald door je omstandigheden: je voelt je anders als je griep hebt, als je vreselijk geschrokken bent omdat je net aan een ernstig verkeersongeluk bent ontkomen, als je lelijk behandeld bent, als je druk bezig bent met je hobby, et cetera. Ook zijn er tijden dat je gevoel je in de steek laat. Ga daarom niet zitten wachten op een speciaal gevoel, want daarmee kun je bedrogen uitkomen. Bovendien is je gevoel zo veranderlijk, dat je het met een paar minuten alweer kwijt kunt zijn. Dit lijkt me een belangrijk onderdeel van je probleem. Ik vermoed dat je wacht op een blijvend gevoel. Een blijvend gevoel is onmogelijk door het vluchtige karakter van het gevoel. Bovendien worden al Gods kinderen hevig bestreden, zodat ze worstelen met steeds wisselende gevoelens.
Ter illustratie: ik had een familielid (zij is inmiddels overleden) die er hevig naar verlangde dat ze Christus mocht kennen in al Zijn genade. Dat was een worsteling van jewelste. Op een morgen belde ze mij op en vertelde ze mij dat ze 's nachts een heerlijke tijd had gehad. Dat was nu precies waarop zij gehoopt had. We spraken er even over door en ik hoopte dat ze nu voorgoed getroost was. Maar de dag daarop belde ze op, mismoedig, en ze zei dat ze ervan overtuigd was dat alles alleen maar duivels bedrog was geweest. Het gevoel was weg. Zij was weer helemaal bij af. Naar mijn idee was zij teveel op zoek naar een blijvende emotionele ervaring. Ze dacht, dat ze als ze dat gevoel echt eenmaal had, ze het ook nooit meer kwijt zou raken. Nogmaals: het gaat niet buiten onze emotionele ervaringen om. Maar emotionele ervaringen alleen zijn veel te veranderlijk en beïnvloedbaar van buitenaf om er ook maar iets op te kunnen bouwen.
Ik stel in de plaats van het gevoel liever het besef. Opnieuw een verhaal om duidelijk te maken dat ik bedoel. Een man voelde zich niet ziek, ging naar de dokter wegens rugklachten en de arts kwam er na enige tijd achter dat zijn patiënt een grote tumor in zijn buik had. Toen dit tot hem was doorgedrongen, besefte de man dat hij ernstig ziek was, maar hij voelde zich niet ziek. Dat kwam pas later toen hij chemokuren moest ondergaan. Toen voelde hij zich onvoorstelbaar beroerd. Er is dus een wezenlijk verschil tussen BESEF en GEVOEL. In het geloof gaat het in de eerste plaats om het besef. De catechismus zegt hetzelfde zo: het is een zeker weten en een vast vertrouwen. Dat kun je niet baseren op emoties, wel op een besef. Dat besef wordt door de Heilige Geest in je hart gewerkt. Natuurlijk spelen emoties daarbij een rol, maar het blijft gaan om een besef.
Nu is mijn vraag dus niet: wat voel je tijdens de kerkdienst, tijdens de preek en de gebeden? Mijn vraag is: wat besef je tijdens de kerkdienst. Uit jouw vragen maak ik op dat je heel goed beseft dat je Christus nodig hebt om zalig te worden. En ook dat je heel goed beseft dat je zonder Christus voor eeuwig verloren bent.
Nu kan ik of kan jij hierop gemakkelijk weer een bom laten vallen. Je kunt zeggen: dat is niet zomaar een besef, maar ik weet het omdat het mij gezegd is. Ik ken dit krachtens mijn opvoeding. Maar ik vraag of dit wel waar is. Daar kan jij over oordelen, ik niet. Is er al paniek? De dreiging om verloren te gaan komt op je af? Misschien hoeft het niet zo heftig. Dan zwak ik het een klein beetje af: ben je al bezorgd. Ik denk van wel, anders had je jouw vragen niet gesteld. Ik vermoed dat die bezorgdheid voortkomt uit het besef dat je persé een Borg en Middelaar nodig hebt. En je beseft ook dat je Hem voor je gevoel mist. Je schrijft in elk geval, en dat wil ik heel serieus nemen: "Dan kan er zo'n verlangen komen om Hem echt te kennen en ook te mogen weten dat je zonden vergeven zijn in Zijn bloed". Volgens mij wijst dit op een gezond besef. Ik houd niet van bespiegelingen over de vraag of je met dit besef al een eindje gevorderd bent in de richting van bekering. Zo'n bespiegeling lijkt mij een verkeerde benadering. Ik wil wel opmerken dat je dit besef nodig hebt, en dat er heel wat mensen zijn die dit niet eens hebben.
Maar dan komt jouw volgende probleem. Je zegt: "Maar als je dan weer uit de kerk bent, dan kan het zomaar opeens allemaal weer weg zijn". Ik vermoed dat je hier zoekt naar een gevoel, terwijl je naar mijn idee je er beter aan doet te bedenken dat het besef dat je had er wel degelijk helemaal was. Het gevoel is veranderd. Daardoor kan het besef ondergesneeuwd raken. Maar het was alleen maar ondergesneeuwd door je gevoel. Belangrijk is de vraag hoe het komt dat je gevoel zo verandert. En daar komen we bij het punt dat we nu eigenlijk heel erg persoonlijk moeten worden. Zo persoonlijk dat anderen er niets mee te maken hebben. Ik zou nu eigenlijk willen doorvragen tot op je diepste geheimen.
Ik stel het toch maar even algemeen: je gevoel kan worden beïnvloed door de stemming in huis. Hoe is die? Je gevoel kan worden beïnvloed door het gepraat van vrienden. Hoe gaat dat? Je gevoel kan worden beïnvloed door je bezigheden. Wat ga je doen na de kerkdienst? Je gevoel kan nog door veel andere zaken worden beïnvloed. Ik noem: vermoeidheid, aanleg tot neerslachtigheid, een verborgen zonde, enz. Om hier het nodige scherp aan te wijzen, moet zoiets als dit besproken worden in een pastoraal gesprek onder vier ogen. Dat kan niet in een schriftelijk antwoord. Maar misschien kun je aan de hand van wat ik aangaf zelf tot een conclusie komen. Tussen haakjes: als het gaat om een verborgen zonde, komt als je eerlijk bent tegen jezelf bij jou de wetenschap op dat je moet breken met die zonde, en tegelijk merk je de onwil om te breken. Die onwil kan veroorzaken dat je vijandschap voelt tegen God, want Hij wil iets wat jij niet wil. Als het niet gaat om een verborgen zonde voel je dit verzet niet. Je kunt overigens heen en weer geslingerd worden tussen verlangen en onwil. Je schrijft over moedeloosheid, en dat kan onder andere komen doordat het bijvoorbeeld niet om een verborgen zonde gaat, maar om een strijd tegen de zonde die je steeds weer verliest, zodat je haast bij voorbaat de moed opgeeft. Dan weet je het antwoord: volkomen verzoening voor al je zonden, maar je durft het je niet toe te eigenen omdat je jezelf veroordeelt.
Verder schrijf je: "En dan probeer je thuis, biddend, nog eens het gedeelte te lezen, maar dan blijft de Bijbel gewoon een gesloten boek voor je". Weet, dat tegenwoordig maar weinig mensen een preek goed kunnen onthouden. Wij worden overspoeld met informatie, en dat is niet goed voor ons concentratievermogen. Bovendien hebben we heel veel middelen om vast te leggen wat je later nog eens gebruiken wilt. Dat maakt dat ons geheugen niet meer zo getraind is om dingen vast te leggen. Probeer daarom tijdens de dienst dat wat je raakte vast te leggen. Bijvoorbeeld door een korte aantekening. Een gevoel kun je niet vastleggen, maar dat is niet erg. Een besef kun je weer onder de sneeuw vandaan halen.
Iemand zat samen met mij naar een preek te luisteren. De dominee haalde nogal wat fratsen uit, waardoor we ons flink zaten te ergeren. Toch zei hij ook iets heel behartenswaardigs. Na de dienst kwam de ontploffing: "Waardeloos, ik heb er niets, helemaal niets aan gehad". Ik vroeg: "Heb je dat en dat gehoord?". Inderdaad, het was gehoord en onthouden. "Gaat dat nu jouw manier van doen veranderen?" Waarschijnlijk wel, want het was behartenswaardig. Ik heb toen gezegd: "Beweer dan niet dat je er niets aan hebt gehad. Je hebt alleen last gehad van een flinke portie gevoel, negatief gevoel". Het besef van het behartenswaardige moest onder de sneeuw van het negatieve gevoel vandaan worden gehaald.
Zo zal het bij jou niet gegaan zijn. Maar je doet er verstandig aan toch dat wat je raakte vast te leggen. Een goede preek bevat (onder andere) uitleg en toepassing. Iets daarvan heeft je geraakt. Leg het vast. Dan helpt het later bij het opnieuw lezen om datgene naar boven te halen wat je anders dreigde kwijt te raken. Maar probeer geen gevoel te reproduceren, want dat is onnut. Als je een gevoel probeert op te roepen vanuit de Bijbel, dan blijft die een gesloten boek. Als je verlangt dat de Heere met behulp van Woord en Geest je besef verandert, dan mag je het ook van Hem verwachten, en dan kan het juist in onze tijd verstandig zijn om te noteren dat wat je zo raakte. Dan kan ik me voorstellen dat je vertwijfeld raakt als het zolang duurt voordat je je geborgen mag weten bij de Heere Jezus, maar dan is mijn aansporing dat je niet opgeeft, maar biddend doorgaat. Want de prediking en de uitwerking daarvan is de normale weg waarlangs de Heere Zich bekend maakt als Borg en Middelaar.
Één opmerking prikkelde mij. Je schreef: "Als je uiteindelijk steeds maar harder wordt na zoveel preken gehoord te hebben?". Is dat echt zo, of is dit een angstbeeld. Ik kan me voorstellen dat je dit tijdens de preken hebt gehoord: Wie onbekeerd onder Gods Woord blijft zitten, wordt alleen maar harder." Dat gevaar van verharding bestaat inderdaad. Het is een groot gevaar voor zelfgenoegzame "gearriveerde christenen". Maar het is geen gevaar voor zoekende zondaars. Ook dit onderscheid zou ik het liefst tijdens een pastoraal gesprek uitdiepen. Maar is dit iets dat je bij jezelf opmerkt, dat je inmiddels aan het verharden bent? Dan moet ik in alle ernst vragen, of er iets tussen jou en God in staat. Daarbij gaat het me niet om algemene waarheden, want inderdaad staat de zonde en onze schuld tussen God en ons in. Daar is het me nu niet om te doen. Het gaat om iets concreets. Zoals bij David, die lange tijd zijn zonde met Bathseba tussen zichzelf en God in hield. Toen trad er een tijdelijke verharding op. Je leest in Psalm 32 hoe dat in zijn werk gaat. Staat er iets dat je letterlijk benoemen kunt je in de weg? Vraag de Heere om duidelijkheid in deze zaak.
Tenslotte een advies betreffende je omgang met de Bijbel. Ik moest enkele jaren geleden vanwege chronische ziekte met vervroegd emeritaat. Ik heb een aantal perioden meegemaakt waarin ik door ernstig ziek zijn maar weinig kon hebben. Dan kun je ook niet goed denken. Ik heb in die perioden mijzelf aangeleerd mij bezig te houden met één of twee bijbelsteksten per dag. Overschrijven op een papiertje. Steeds weer bekijken. Proberen uit het hoofd te leren. Er over nadenken: waarom staat dit in de Bijbel? Dit heeft mij veel zegen gebracht. Pas wel op. Pluk niet lukraak een paar teksten uit de Bijbel. Begin aan één gedeelte, een psalm, een brief, een evangelie en blijf voorlopig daarbij. Neem bijvoorbeeld Psalm 130. En ga verder door met biddend naar de kerk gaan, biddend om zegen en volharding.
Er zullen na dit antwoord vragen overblijven. Ik gaf reeds aan dat sommige dingen niet in een schriftelijk antwoord aan de orde kunnen komen. Ik hoop toch dat ik met deze wat algemenere dingen je heb kunnen voorthelpen.
Ds. G. van ‘t Spijker
Je schreef: "Onder de prediking kan het wel eens gebeuren dat het zo "goed" mag zijn, als Christus aan je wordt voorgesteld in al Zijn begeerlijkheid. Als er wordt verklaard dat Hij is gekomen om zondaren zalig te maken. Dan kan er zo'n verlangen komen om Hem echt te kennen en ook te mogen weten dat je zonden vergeven zijn in Zijn bloed. Dan komt er weer hoop dat er nog een mogelijkheid is om zalig te gaan naar het einde ... ".
Ik probeer in gedachten een voorstelling van jou te maken, zittend in de kerk, betrokken bij de prediking, de gebeden en de rest van de liturgie. Ik denk dat je er met een hart vol verlangen bij bent. Maar waar verlang je nu precies naar? Grote kans dat je zult antwoorden, dat je verlangt naar de zekerheid in je hart dat je Christus persoonlijk mag kennen als Borg en Middelaar. Dat begrijp ik. Maar wat stel je je daarbij voor? Wat voor gewaarwording verwacht je eigenlijk?
Heel wat mensen zitten te wachten op een bepaald gevoel. De zekerheid in je hart dat je Christus persoonlijk mag kennen als Borg en Middelaar gaat ook niet buiten je gevoel om. Toch is een gevoel alleen een veel te wankele basis voor het geloof. Je gevoel wordt mede bepaald door je omstandigheden: je voelt je anders als je griep hebt, als je vreselijk geschrokken bent omdat je net aan een ernstig verkeersongeluk bent ontkomen, als je lelijk behandeld bent, als je druk bezig bent met je hobby, et cetera. Ook zijn er tijden dat je gevoel je in de steek laat. Ga daarom niet zitten wachten op een speciaal gevoel, want daarmee kun je bedrogen uitkomen. Bovendien is je gevoel zo veranderlijk, dat je het met een paar minuten alweer kwijt kunt zijn. Dit lijkt me een belangrijk onderdeel van je probleem. Ik vermoed dat je wacht op een blijvend gevoel. Een blijvend gevoel is onmogelijk door het vluchtige karakter van het gevoel. Bovendien worden al Gods kinderen hevig bestreden, zodat ze worstelen met steeds wisselende gevoelens.
Ter illustratie: ik had een familielid (zij is inmiddels overleden) die er hevig naar verlangde dat ze Christus mocht kennen in al Zijn genade. Dat was een worsteling van jewelste. Op een morgen belde ze mij op en vertelde ze mij dat ze 's nachts een heerlijke tijd had gehad. Dat was nu precies waarop zij gehoopt had. We spraken er even over door en ik hoopte dat ze nu voorgoed getroost was. Maar de dag daarop belde ze op, mismoedig, en ze zei dat ze ervan overtuigd was dat alles alleen maar duivels bedrog was geweest. Het gevoel was weg. Zij was weer helemaal bij af. Naar mijn idee was zij teveel op zoek naar een blijvende emotionele ervaring. Ze dacht, dat ze als ze dat gevoel echt eenmaal had, ze het ook nooit meer kwijt zou raken. Nogmaals: het gaat niet buiten onze emotionele ervaringen om. Maar emotionele ervaringen alleen zijn veel te veranderlijk en beïnvloedbaar van buitenaf om er ook maar iets op te kunnen bouwen.
Ik stel in de plaats van het gevoel liever het besef. Opnieuw een verhaal om duidelijk te maken dat ik bedoel. Een man voelde zich niet ziek, ging naar de dokter wegens rugklachten en de arts kwam er na enige tijd achter dat zijn patiënt een grote tumor in zijn buik had. Toen dit tot hem was doorgedrongen, besefte de man dat hij ernstig ziek was, maar hij voelde zich niet ziek. Dat kwam pas later toen hij chemokuren moest ondergaan. Toen voelde hij zich onvoorstelbaar beroerd. Er is dus een wezenlijk verschil tussen BESEF en GEVOEL. In het geloof gaat het in de eerste plaats om het besef. De catechismus zegt hetzelfde zo: het is een zeker weten en een vast vertrouwen. Dat kun je niet baseren op emoties, wel op een besef. Dat besef wordt door de Heilige Geest in je hart gewerkt. Natuurlijk spelen emoties daarbij een rol, maar het blijft gaan om een besef.
Nu is mijn vraag dus niet: wat voel je tijdens de kerkdienst, tijdens de preek en de gebeden? Mijn vraag is: wat besef je tijdens de kerkdienst. Uit jouw vragen maak ik op dat je heel goed beseft dat je Christus nodig hebt om zalig te worden. En ook dat je heel goed beseft dat je zonder Christus voor eeuwig verloren bent.
Nu kan ik of kan jij hierop gemakkelijk weer een bom laten vallen. Je kunt zeggen: dat is niet zomaar een besef, maar ik weet het omdat het mij gezegd is. Ik ken dit krachtens mijn opvoeding. Maar ik vraag of dit wel waar is. Daar kan jij over oordelen, ik niet. Is er al paniek? De dreiging om verloren te gaan komt op je af? Misschien hoeft het niet zo heftig. Dan zwak ik het een klein beetje af: ben je al bezorgd. Ik denk van wel, anders had je jouw vragen niet gesteld. Ik vermoed dat die bezorgdheid voortkomt uit het besef dat je persé een Borg en Middelaar nodig hebt. En je beseft ook dat je Hem voor je gevoel mist. Je schrijft in elk geval, en dat wil ik heel serieus nemen: "Dan kan er zo'n verlangen komen om Hem echt te kennen en ook te mogen weten dat je zonden vergeven zijn in Zijn bloed". Volgens mij wijst dit op een gezond besef. Ik houd niet van bespiegelingen over de vraag of je met dit besef al een eindje gevorderd bent in de richting van bekering. Zo'n bespiegeling lijkt mij een verkeerde benadering. Ik wil wel opmerken dat je dit besef nodig hebt, en dat er heel wat mensen zijn die dit niet eens hebben.
Maar dan komt jouw volgende probleem. Je zegt: "Maar als je dan weer uit de kerk bent, dan kan het zomaar opeens allemaal weer weg zijn". Ik vermoed dat je hier zoekt naar een gevoel, terwijl je naar mijn idee je er beter aan doet te bedenken dat het besef dat je had er wel degelijk helemaal was. Het gevoel is veranderd. Daardoor kan het besef ondergesneeuwd raken. Maar het was alleen maar ondergesneeuwd door je gevoel. Belangrijk is de vraag hoe het komt dat je gevoel zo verandert. En daar komen we bij het punt dat we nu eigenlijk heel erg persoonlijk moeten worden. Zo persoonlijk dat anderen er niets mee te maken hebben. Ik zou nu eigenlijk willen doorvragen tot op je diepste geheimen.
Ik stel het toch maar even algemeen: je gevoel kan worden beïnvloed door de stemming in huis. Hoe is die? Je gevoel kan worden beïnvloed door het gepraat van vrienden. Hoe gaat dat? Je gevoel kan worden beïnvloed door je bezigheden. Wat ga je doen na de kerkdienst? Je gevoel kan nog door veel andere zaken worden beïnvloed. Ik noem: vermoeidheid, aanleg tot neerslachtigheid, een verborgen zonde, enz. Om hier het nodige scherp aan te wijzen, moet zoiets als dit besproken worden in een pastoraal gesprek onder vier ogen. Dat kan niet in een schriftelijk antwoord. Maar misschien kun je aan de hand van wat ik aangaf zelf tot een conclusie komen. Tussen haakjes: als het gaat om een verborgen zonde, komt als je eerlijk bent tegen jezelf bij jou de wetenschap op dat je moet breken met die zonde, en tegelijk merk je de onwil om te breken. Die onwil kan veroorzaken dat je vijandschap voelt tegen God, want Hij wil iets wat jij niet wil. Als het niet gaat om een verborgen zonde voel je dit verzet niet. Je kunt overigens heen en weer geslingerd worden tussen verlangen en onwil. Je schrijft over moedeloosheid, en dat kan onder andere komen doordat het bijvoorbeeld niet om een verborgen zonde gaat, maar om een strijd tegen de zonde die je steeds weer verliest, zodat je haast bij voorbaat de moed opgeeft. Dan weet je het antwoord: volkomen verzoening voor al je zonden, maar je durft het je niet toe te eigenen omdat je jezelf veroordeelt.
Verder schrijf je: "En dan probeer je thuis, biddend, nog eens het gedeelte te lezen, maar dan blijft de Bijbel gewoon een gesloten boek voor je". Weet, dat tegenwoordig maar weinig mensen een preek goed kunnen onthouden. Wij worden overspoeld met informatie, en dat is niet goed voor ons concentratievermogen. Bovendien hebben we heel veel middelen om vast te leggen wat je later nog eens gebruiken wilt. Dat maakt dat ons geheugen niet meer zo getraind is om dingen vast te leggen. Probeer daarom tijdens de dienst dat wat je raakte vast te leggen. Bijvoorbeeld door een korte aantekening. Een gevoel kun je niet vastleggen, maar dat is niet erg. Een besef kun je weer onder de sneeuw vandaan halen.
Iemand zat samen met mij naar een preek te luisteren. De dominee haalde nogal wat fratsen uit, waardoor we ons flink zaten te ergeren. Toch zei hij ook iets heel behartenswaardigs. Na de dienst kwam de ontploffing: "Waardeloos, ik heb er niets, helemaal niets aan gehad". Ik vroeg: "Heb je dat en dat gehoord?". Inderdaad, het was gehoord en onthouden. "Gaat dat nu jouw manier van doen veranderen?" Waarschijnlijk wel, want het was behartenswaardig. Ik heb toen gezegd: "Beweer dan niet dat je er niets aan hebt gehad. Je hebt alleen last gehad van een flinke portie gevoel, negatief gevoel". Het besef van het behartenswaardige moest onder de sneeuw van het negatieve gevoel vandaan worden gehaald.
Zo zal het bij jou niet gegaan zijn. Maar je doet er verstandig aan toch dat wat je raakte vast te leggen. Een goede preek bevat (onder andere) uitleg en toepassing. Iets daarvan heeft je geraakt. Leg het vast. Dan helpt het later bij het opnieuw lezen om datgene naar boven te halen wat je anders dreigde kwijt te raken. Maar probeer geen gevoel te reproduceren, want dat is onnut. Als je een gevoel probeert op te roepen vanuit de Bijbel, dan blijft die een gesloten boek. Als je verlangt dat de Heere met behulp van Woord en Geest je besef verandert, dan mag je het ook van Hem verwachten, en dan kan het juist in onze tijd verstandig zijn om te noteren dat wat je zo raakte. Dan kan ik me voorstellen dat je vertwijfeld raakt als het zolang duurt voordat je je geborgen mag weten bij de Heere Jezus, maar dan is mijn aansporing dat je niet opgeeft, maar biddend doorgaat. Want de prediking en de uitwerking daarvan is de normale weg waarlangs de Heere Zich bekend maakt als Borg en Middelaar.
Één opmerking prikkelde mij. Je schreef: "Als je uiteindelijk steeds maar harder wordt na zoveel preken gehoord te hebben?". Is dat echt zo, of is dit een angstbeeld. Ik kan me voorstellen dat je dit tijdens de preken hebt gehoord: Wie onbekeerd onder Gods Woord blijft zitten, wordt alleen maar harder." Dat gevaar van verharding bestaat inderdaad. Het is een groot gevaar voor zelfgenoegzame "gearriveerde christenen". Maar het is geen gevaar voor zoekende zondaars. Ook dit onderscheid zou ik het liefst tijdens een pastoraal gesprek uitdiepen. Maar is dit iets dat je bij jezelf opmerkt, dat je inmiddels aan het verharden bent? Dan moet ik in alle ernst vragen, of er iets tussen jou en God in staat. Daarbij gaat het me niet om algemene waarheden, want inderdaad staat de zonde en onze schuld tussen God en ons in. Daar is het me nu niet om te doen. Het gaat om iets concreets. Zoals bij David, die lange tijd zijn zonde met Bathseba tussen zichzelf en God in hield. Toen trad er een tijdelijke verharding op. Je leest in Psalm 32 hoe dat in zijn werk gaat. Staat er iets dat je letterlijk benoemen kunt je in de weg? Vraag de Heere om duidelijkheid in deze zaak.
Tenslotte een advies betreffende je omgang met de Bijbel. Ik moest enkele jaren geleden vanwege chronische ziekte met vervroegd emeritaat. Ik heb een aantal perioden meegemaakt waarin ik door ernstig ziek zijn maar weinig kon hebben. Dan kun je ook niet goed denken. Ik heb in die perioden mijzelf aangeleerd mij bezig te houden met één of twee bijbelsteksten per dag. Overschrijven op een papiertje. Steeds weer bekijken. Proberen uit het hoofd te leren. Er over nadenken: waarom staat dit in de Bijbel? Dit heeft mij veel zegen gebracht. Pas wel op. Pluk niet lukraak een paar teksten uit de Bijbel. Begin aan één gedeelte, een psalm, een brief, een evangelie en blijf voorlopig daarbij. Neem bijvoorbeeld Psalm 130. En ga verder door met biddend naar de kerk gaan, biddend om zegen en volharding.
Er zullen na dit antwoord vragen overblijven. Ik gaf reeds aan dat sommige dingen niet in een schriftelijk antwoord aan de orde kunnen komen. Ik hoop toch dat ik met deze wat algemenere dingen je heb kunnen voorthelpen.
Ds. G. van ‘t Spijker
Dit artikel is beantwoord door
Ds. G. van 't Spijker
- Geboortedatum:17-12-1943
- Kerkelijke gezindte:Christelijk Gereformeerd
- Woon/standplaats:Baarn
- Status:Inactief
27 artikelen
Bijzonderheden:
EmeritusDit panellid heeft meerdere artikelen geschreven
Geen reacties
