Wat gebeurt er met de kerkgebouwen?

Gast | 1 reactie | 29-05-2014| 19:37

De kerkverlating, kerksluiting en de gevolgen van de economische crisis zorgen ervoor dat gemeentes en de besturen van kerkgebouwen steeds creatievere oplossingen bedenken om sloop van het gebouw te voorkomen. Creatiever betekent in dit verband meestal commerciëler. Boekhandels, horeca, poptempels, kantoren... Zo divers als de herbestemmingen zijn, zo divers zijn de reacties die bepaalde herbestemmingen oproepen:

De Bernadettekerk in Helmond werd omgebouwd tot een gigantische supermarkt van van het Brabantse familiebedrijf Jumbo. Het bisdom van Helmond was vierkant tegen de intrede van een grootgrutter. Volgens het bisdom blijven kerken een heiligdom, ook als zij worden onttrokken aan erediensten. Zoals zo vaak won de koopman het van de dominee. De buurt is wel tevreden dat het kerkgebouw voor Helmond behouden is gebleven.



Zo zijn er nog veel meer voorbeelden zoals de Orangerie in Den Bosch, dat een partycentrum is geworden. En het Holland Casino in Breda, dat is gehuisvest in de plaatselijke St. Catharinakerk. Het is moeilijk voorstelbaar dat de christelijke gemeenschap die herbestemmingen wel acceptabel zou vinden.

Soms wordt gekozen voor een gulden middenweg, zoals bij de Oranjekerk in Amsterdam. Afgelopen april trok internetmarketingbedrijf Imbull, het bedrijf achter grote kortingsites zoals kortingscode.nl, in de kerk. Daarmee is de toekomst van de kerk gewaarborgd. Er werken niet alleen 50 werknemers van verschillende nationaliteiten in het prachtige Barokgebouw, door de verhuur kan de helft van de kerk open blijven voor activiteiten van de Oranjekerkgemeente.



Andere maatschappelijk geaccepteerde herbestemmingen zijn cultureel van aard. Zoals kerken die zijn omgedoopt tot boekhandels, bijvoorbeeld de Dominicanenkerk in Maastricht. Volgens The Guardian ‘s werelds mooiste boekwinkel. Onder prachtig beschilderde plafonds en tussen metershoge zuilen lopen dagelijks honderden boekenliefhebbers rond. De kerk heeft internationaal haar aanzien teruggewonnen en is een toeristische trekpleister.

Technau, Sergé (Fotograaf) - Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

Datzelfde geldt voor de Broerenkerk in Zwolle, waar tegenwoordig boekhandel ‘Waanders in de Broeren’ is gevestigd. Maar ook deze oplossingen zijn niet ideaal. Er zijn gigantische investeringen nodig om met respect voor het bestaande gebouw toch commerciële activiteiten te kunnen blijven ontplooien. Het verbouwproject was begroot op twee miljoen euro, maar die kosten liepen uiteindelijk op tot vijf miljoen euro.

Een commerciële herbestemming van een kerkgebouw is door de christelijke gemeenschap lang niet altijd gewenst. De koopman en de dominee passen meestal niet onder 1 kerkelijk dak: het combineren van commerciële en religieuze activiteiten is maar in heel weinig gevallen een mogelijkheid.

De komende jaren zullen tientallen kerken hun deuren moeten sluiten. De Rooms-Katholieke Kerk maakte vorige maand bekend dat in de periode tot 2025 ruim 1000 van de bijna 1600 kerkgebouwen in Nederland dichtgaan. Ook de Protestantse Kerk in Nederland verwacht veel kerksluitingen.