New-Age muziek

Ds. M.F. van Binnendijk | Geen reacties | 24-08-2003| 00:00

Wat is er gevaarlijk aan New-Age muziek? Ik luister graag naar deze muziek. Je wordt er in meegevoerd. Maar dat heb je ook met andere muziek, zoals cantates, waar ik ook graag naar luister. Ik zou willen weten wat New-age-muziek voor gevaar brengt.

Zelf ben ik niet zo'n groot kenner van de New-Age muziek. Deze soort muziek is ook al weer een tijdje 'uit'. Maar laat ik er iets van zeggen.
 
De zachte, harmonische klanken van New-Age muziek hebben wel iets. Zacht, liefelijk, en vooral harmonisch. Soms is de muziek gemengd met de originele geluiden uit de natuur (huilende wolven, kabbelende beekjes enz. De muziek klinkt bepaald onschuldig en is dat tot op zekere hoogte ook wel. Er zijn mindere voorbeelden voor achtergrondmuziek...
 
Toch zeg ik met nadruk: "Tot op zekere hoogte". Daarbij laat ik de vraag maar rusten, wie zulke muziek schrijft of de intentie ervan. Waar ik vooral op wil wijzen is, hoe de luisteraar de muziek ontvangt en gebruikt. Want het hachelijke van het New-Age denken is namelijk, dat deze denkstroming sterkt afwijkt van wat de Schrift zegt over onze tijd en over de gebrokenheid van de schepping.

New-Age: Men stelt, dat "het Ichtus-tijdperk" -de tijd van oorlog en terreur- voorbij is, en nu het tijdperk van de Waterman (Aquarius) is aangebroken, waarin alles harmonieus zullen zijn. Deze zogenaamde heelheid vinden we ook terug in een wat andere benaming voor deze stroming, namelijk het "wholisme" (van het Engelse whole; heel, één, gaaf).
 
Velen, ook onder ons, luisteren in  zekere 'onschuld' naar New Age-muziek, zoals een ander een aspirine neemt bij een opkomende hoofdpijn, wanneer je thuiskomt van een drukke werkdag. Dat kan.
 
Maar laten we niet pretenderen, dat zulke 'rustgevende' muziek als zodanig ons 'heel' maakt of bepaalde genezende werkingen heeft (met name in psychische zin). Het volmaakte ligt namelijk buiten ons, en kan alleen genoten worden in de Heelmaker Zelf, de Heere Jezus Christus. Dat als eerste en belangrijkste argument.
 
Van muziek wordt wel gezegd, dat het "een schepping" is. Het gevaar ligt voor de hand, om aan muziek een bepaalde scheppingsgave toe te dichten. We belanden dan al snel in een natuurlijke theologie. Het klinkt wel aanlokkelijk, zoals een opschrift op één van onze Nederlandse orgels zegt: MUSICA PRAELUDIUM VITA AETERNAM (lat. Muziek is het voorspel op het eeuwige leven).
 
De gedachte is erg aanlokkelijke, om van muziek een scheppingsgave te maken. Anderen zien de schepping zelf als één groot muziekstuk, waarin de heelheid doorklinkt. Een verleidelijke, maar niet ongevaarlijke gedachte. We belanden zo al snel in een soort natuurlijke theologie.
 
Wat dat betreft lijkt het New Age-denken ergens bepaald te zijn door wat de Britse letterkundige en schrijver J. R. R. Tolkien beschrijft in zijn "Ainulindalë", een verhaal dat is opgenomen in zijn essaybundel "The Silmarillion". Overigens een nauwelijks bekend werk gezien de overweldigende belangstelling voor "The Lord of the Ring", maar dat terzijde.
 
Het verhaal "Ainulindalë" draagt als ondertitel "De Muziek van de Ainur". Hierin beschrijft Tolkien een soort scheppingsepos, dat verrassend veel kenmerken vertoont heeft van Gods schepping van de aarde (en wat eraan voorafging). Deze schepping vindt niet plaats door het Woord, maar door muziek, die zichtbaar wordt in de tegenwoordige wereld. Maar de opperengel Melkor (in wie we toch wel trekken van de gevallen engel des Lichts herkennen) is jaloers, en deze verknoeit de muziek met disharmonie. Vanuit zijn grote afgunst en de boosaardigheid die in hem brandde, gaat Melkor alles op Arda (aarde) verzieken. Zover Tolkien. (Voor de liefhebbers: het slothoofdstuk van de Silmarillion legt een link naar The Lord of the Rings, waarbij Melkor in Sauron de Maia zijn grootste aanhanger van Middenaarde krijgt).

 
Terug naar ons uitgangspunt. Muziek zelf kan ons mateloos boeien en soms ook verknoeien. Het is een bekend gegeven dat muziek (goede of slechte) soms uren, dagen, zelfs nachten door je hoofd kunnen spoken. Muziek doet altijd iets met ons. Met alle gaven die wij hebben, om muziek te maken, of er van te genieten, geldt ook hier: Repos ailleurs. Daarmee bedoel ik, dat de rust, de ware heelheid, namelijk: de vrede Gods, die alle verstand en gevoel te boven gaat, elders is. Houdt dat in gedachte.
 
En daarbij tenslotte nog een derde argument tegenover de zogenoemde 'heelheid' van muziek, ook buiten New Age. De Heere heeft ons ondanks onze gebrokenheid, na de zondeval nog veel gelaten, dat goed is en genoten mag worden. Waarvoor wij onze Schepper danken en waarin wij Hem verheerlijken.
 
Dat besef mag ook doorwerken in ons omgaan met muziek. Niets in deze bedeling is volmaakt. Ook al schijnt het eraan te raken. Ik denk dan met name aan het "In Paradisum", waarmee de Franse componist Duruflé zijn "Requiem" eindigt. Dit slotdeel verbeeldt de ingang van de heiligen in de eeuwige heerlijkheid. Met haast transparante akkoorden weet Duruflé dit eeuwige op indrukwekende en onnavolgbare wijze uit te beelden. (je moet het maar eens beluisteren). Wat mij daarin treft, is dat Duruflé bewust deze transparante harmonie doorbreekt met een dissonant septiem-akkoord in het 'gave' slotakkoord. Waarmee hij wil zeggen: de volmaaktheid is bij God en ligt in de eeuwigheid; daar kunnen wij hier nog niet aan raken. Een zelfde soort gedachte wordt gehanteerd bij een origineel Perzisch tapijt, dat -in  al zijn schoonheid- toch altijd een (zelden te ontdekken!) bewuste weeffout heeft. Iets om toch eens over na te denken...

Met hartelijke groet,
 
Ds. M. F. van Binnendijk

Dit artikel is beantwoord door

Ds. M.F. van Binnendijk

• Geboortedatum:
  30-11-1963
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Stadskanaal
• Status:
  Actief

171 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven